czyta Antoni Augustynek Wichura

ANTONI AUGUSTYNEK WICHURA

Przez ponad trzydzieści lat (1938-1969) głos Antoniego Augustynka Wichury towarzyszył słuchaczom Polskiego Radia, a jego grę aktorską mogła podziwiać publiczność Teatru Rozmaitości i Teatru Starego. Dziś pozostały jedynie nieliczne nagrania, zachowane w archiwach krakowskiego oddziału Polskiego Radia, i mimika utrwalona na zdjęciach z rodzinnych albumów. Ten fragment z życia krakowskiego spikera, lektora i aktora przedstawiamy na niniejszej stronie internetowej.

Franciszek Antoni Augustynek urodził się w 1 października 1909 roku w galicyjskiej wiosce Bilczyce koła Gdowa. Od młodości nie darzył sympatią swojego imienia Franek, i już we wczesnych latach studenckich zaczął posługiwać się jedynie drugim, przedstawiając się znajomym jako „Toni”. Później, wraz z rozpoczęciem pracy artystycznej przyjął dodatkowo pseudonim Wichura, i w ten oto sposób zapamiętany został jako Antoni Augustynek Wichura.

Początkowo Antoni Augustynek kształcił się w szkole oficerskiej dla lotników, ale zbyt duża śmiertelność wśród kolegów (z uwagi na piękny głos delegowany był do mów pogrzebowych) skutecznie odstraszyła go od samolotów. Porzucił wojsko i rozpoczął na Uniwersytecie Jagiellońskim studia prawnicze. W ich trakcie doszedł jednak do wniosku, że bardziej odnajduje się w polonistyce i nauce języków obcych.

Po ukończeniu studiów próbował swych sił jako aktor krakowskich teatrów. Ta droga zaprowadziła go w 1938 roku na konkurs na spikera radiowego, który wygrał, dzięki czemu rozpoczął pracę w rozgłośni Polskiego Radia w Krakowie.

II Wojna Światowa zmusiła Antoniego Augustynka Wichurę do opuszczenia radia i udziału w kampanii wrześniowej w randze oficera artylerii. Po kapitulacji zbiegł przed masowymi aresztowaniami w rodzinne strony, i okupację spędził w domu w Bilczycach.

Zakończenie wojny w 1945 roku oznaczało reaktywację Polskiego Radia, w której jako popularny przedwojenny spiker, wziął czynny udział.

Dzięki zdolnościom językowym (biegle władał pięcioma językami) i aktorskim Wichura zasłynął wspaniałymi interpretacjami, zwłaszcza w nagraniach opowiadań pisanych w autentycznej gwarze góralskiej (m. in. „Na skalnym Podhalu” Kazimierza Przerwy-Tetmajera).

Czasy powojenne nie były w radio łatwe, zwłaszcza ze względu na cenzurę polityczną, ale pod przykrywką humoru udawało się czasem przemycić krytykę panującej rzeczywistości. Szczególnie znane były z tego audycje pt. „Wiedzą sąsiedzi jak kto siedzi”, w których Wichura odgrywał rolę bacy.

Wraz z nastaniem ery telewizji występował także na antenie Telewizji Polskiej.

Zmarł nagle, na zawał serca, w czerwcu 1969 roku, mając niespełna 60 lat.

W życiu rodzinnym Antoni Augustynek Wichura pozostawił po sobie pasję i inspirację do świata sztuki i nowoczesnych mediów – jego syn oraz dwójka  wnuków i wnuczka pracują w branży filmowo-telewizyjnej.

W roku 1999 Rada Miejska Krakowa nadała jednej z ulic dzielnicy Krowodrza nazwę ul. Augustynka Wichury.